Sem Lala właśnie nauczył się gwizdać. Nie mógł w to uwierzyć, ponieważ nie potrafił robić tego wcześniej i był chłopięco dumny, że w końcu opanował tę umiejętność. Jest to zaskakujące, biorąc pod uwagę, że Lala tworzy muzykę od lat współpracując z wytwórnią Czarnagora, której jest współzałożycielem. Lala mówi również w sześciu językach, jeśli nie więcej, w każdym niewiarygodnie biegle. Zatem gdy nauczył się gwizdać, trudno było uwierzyć, że nigdy wcześniej w ten sposób nie wykorzystał zwilżonych warg. Lala ma zdolność do czynienia rzeczy swoimi, co wyraźnie manifestuje się w prezentowanych Titled Works — wszystkie są wyrazem naśladownictwa, apropriacji lub plagiatu.
Język można postrzegać jak plagiat, ponieważ słowa odnoszą się do siebie wzajemnie, tworząc znaczenie. Trudno jest mi sobie wyobrazić definicję, która jest zamknięta i autonomiczna, ale zauważmy, że ludzie tworzą je każdego dnia, bo niemożliwym jest nadać sens przedmiotowi, który jest namaszczony przez odrębne i/oraz sprzeczne znaczenia.
Być może sztuka zawłaszczania jest zawsze melancholijna. Porażka i pycha są w nią wpisane. Jednak ta samoświadomość może być też pokrzepiająca — jej powtarzalność jest jak wstęga Möbiusa, jak mechanizm uspokajający, tak jak gwizdanie podczas pracy.
Podobnie jak pojęcie antycypowanego plagiatu, zamysł Lali zakłada, że artyści nie tylko inspirują się tymi, którzy ich poprzedzali, ale w rzeczywistości kradną od tych, którzy ich zastąpią w przyszłości — tym samym ci, którzy ich poprzedzali, czerpali od tych, którzy ich zastąpią. To nie jest ta żałosna historia, która zatacza koło (Marks: „[...] wszystkie historyczne fakty i postacie powtarzają się, rzec można, dwukrotnie. [...] za pierwszym razem jako tragedia, za drugim jako farsa”), ale generatywna przestrzeń, w której masz pełną autonomię i możesz wykorzystać to, co chcesz jako efektywne ograniczenie, które przecina czas. Piękno przywłaszczenia leży w tym, że rzecz może wyglądać tak samo, ale niekoniecznie mieć to samo znaczenie.
Grupa literacka OuLiPo ukuła pojęcie le plagiat par anticipation. Używali oni ograniczenia jako formy, zaś Lala używa formy jako ograniczenia — a w odpowiedzi zwykle z nim pogrywa, w subtelny i niezbyt subtelny sposób. Tutaj sprzeczność rozgrywa się w języku, materiały wymienione w tytułach prac kwestionują wygląd obiektów. Język rozbija materiały, które rozbijają doświadczenie, które z kolei rozbija język. W pracach Lali wszystko wydaje się zakodowane, czasami przekazuje nam szyfry, zazwyczaj nieśmiało; mrugnięciem, gestem czy gwizdnięciem.
Leah Whitman—Salkin
Sem Lala (ur. Elbasan, Albania) jest artystą i muzykiem obecnie mieszkającym w Nowym Jorku, gdzie studiuje w Bard College. Jego ostatnia indywidualna wystawa, Flipside, była pokazywana na Liste w Bazylei i w Hot Wheels Athens (2024). Prace Lali były wystawiane w Forde, Genewa (2024); Plymouth Rock, Zurych (2021); Weiss Falk, Bazylea (2020); gta Exhibitions, Zurych (2020); Haus Wien, Wiedeń (2021); Les Urbaines, Lozanna (2020); Lateral Roma, Rzym (2021). Pod pseudonimem Semka występuje i produkuje muzykę w wytwórni Czarnagora, której jest współzałóżycielem — występował w Kunsthalle Basel (2024); Istituto Svizzero, Mediolan (2021); National Gallery of Arts, Tirana (2021); Kunsthalle Zurich (2020). Titled Works jest jego pierwszą wystawą w Polsce.
Widoki wystawy Sema Lali Titled Works, photo Marek Gardulski